Digitale Toegankelijkheid voor Websites en Webshops: Richtlijnen, wetgeving en kansen

De digitale wereld is in beweging. Misschien heb je de afgelopen tijd al wat gehoord over termen als digitale toegankelijkheid, WCAG of de EAA (European Accessibility Act). En als je een organisatie of webshop runt, vraag je je mogelijk af: “Geldt dit straks ook voor ons?”, “Wat houdt het precies in?” of “Wat moeten we ermee?”

Bij Antum merken we dat steeds meer bedrijven tegen die vragen aanlopen. Niet alleen omdat er wetgeving aankomt, maar ook omdat digitale toegankelijkheid simpelweg belangrijk is. Voor je gebruikers. Voor je vindbaarheid. En voor je groei.

In dit artikel leggen we je uit wat digitale toegankelijkheid precies is, wat de verplichtingen en kansen zijn in aanloop naar 2025 en, misschien nog wel belangrijker, hoe je hier als organisatie mee aan de slag kunt. Verwacht geen droge richtlijnen, maar een combinatie van heldere uitleg en inzichten uit de praktijk. We bouwen al jaren websites, portalen en webshops waar toegankelijkheid vanaf het begin is ingebouwd. Die ervaring delen we graag.

Digitale toegankelijkheid betekent dat iedereen jouw website of webshop goed kan gebruiken, ook mensen met een beperking. Denk aan blinden en slechtzienden, doven en slechthorenden, mensen met motorische beperkingen of cognitieve uitdagingen.

Maar toegankelijkheid gaat verder dan dat. Een toegankelijke website is bijvoorbeeld ook goed navigeerbaar met alleen een toetsenbord, logisch gestructureerd voor schermlezers en duidelijk in taalgebruik. Het draait om helderheid, bruikbaarheid en logica, allemaal zaken die ook voor mensen zonder beperking bijdragen aan een prettige online ervaring.

Zie toegankelijkheid dan ook niet als iets technisch of ‘extra’s’. Het is gewoon best practice. Een website bouwen die werkt voor iedereen.

Digitale toegankelijkheid is niet nieuw. De eerste versie van de WCAG-richtlijnen (de internationale richtlijnen die digitale toegankelijkheid beschrijven)  werd al gepubliceerd in 1999. Sindsdien zijn deze richtlijnen uitgegroeid tot de internationale standaard voor toegankelijke websites en apps. In 2006 kwam daar het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een beperking bij. Dit verdrag verplicht landen om drempels weg te nemen, ook online. In Nederland werd het verdrag in 2016 geratificeerd, wat sindsdien de basis vormt voor wetgeving zoals de Wet digitale overheid.

In Nederland is dit onder andere vertaald naar de Wet digitale overheid, die toegankelijkheid verplicht stelt voor (semi-)overheidsinstellingen. Voor bedrijven in de commerciële sector was er tot nu toe vooral sprake van vrijwilligheid.

Dat verandert vanaf 2025 met de komst van de EAA, de European Accessibility Act. Daarmee krijgen ook veel commerciële organisaties te maken met verplichtingen rondom digitale toegankelijkheid.

En eerlijk is eerlijk: dat is een goede ontwikkeling. Want toegankelijkheid draait in de kern niet om regels of wetten. Het draait om mensen. En om het internet beter maken voor iedereen.

Digitale toegankelijkheid klinkt voor veel organisaties nog als iets vrijblijvends. Toch is dat allang niet meer het geval. Zowel op nationaal als Europees niveau worden er duidelijke verplichtingen opgelegd aan organisaties om hun websites en digitale diensten toegankelijk te maken. Afhankelijk van het soort organisatie gelden er nu al regels, of komen die er binnenkort aan. We zetten het overzichtelijk voor je op een rij.

Overheidsinstellingen (nu al verplicht)

Sinds 2020 zijn alle Nederlandse (semi-)overheidsorganisaties verplicht om hun websites en apps toegankelijk te maken volgens de WCAG 2.1 AA-standaard. Dat betekent concreet:

• De website wordt getoetst op toegankelijkheid.
• Er is een toegankelijke toegankelijkheidsverklaring.
• De site is structureel in onderhoud om toegankelijk te blijven.

Dit geldt voor gemeenten, provincies, onderwijsinstellingen, waterschappen, zorgorganisaties en alle andere organisaties die onder de Wet digitale overheid vallen.

Commerciële bedrijven (vanaf juni 2025)

De European Accessibility Act (EAA) treedt op 28 juni 2025 in werking. Deze Europese richtlijn verplicht onder andere:

• Webshops
• Banken en financiële dienstverleners
• Vervoersbedrijven
• eBook-aanbieders
• Producenten van e-readers
• Ondernemingen met geautomatiseerde klantenservice

…om hun digitale diensten toegankelijk te maken.

Kortom: als je bedrijf producten of diensten aanbiedt via een digitale interface, is de kans groot dat je onder deze wet valt. In Nederland wordt de implementatie van de EAA momenteel nog uitgewerkt, maar de richting is duidelijk: digitale toegankelijkheid wordt straks niet alleen wenselijk, maar wettelijk vereist.

De European Accessibility Act (EAA) is Europese wetgeving die tot doel heeft de digitale samenleving toegankelijk te maken voor iedereen. De richtlijn bevat functionele eisen waaraan digitale producten en diensten moeten voldoen, zodat consumenten met een beperking in elk EU-land op een vergelijkbaar niveau toegang hebben tot essentiële digitale diensten.

Hoewel de EAA zelf (nog) geen specifieke technische standaard voorschrijft, wordt in veel Europese landen de WCAG 2.1 (niveau AA) gebruikt als belangrijkste richtlijn om te toetsen of aan de functionele eisen wordt voldaan. Aangezien deze richtlijnen in Nederland ook worden gebruikt voor (semi) overheidsinstellingen is het erg aannemelijk dat dit ook voor de EEA in Nederland de standaard wordt.

Voor bedrijven betekent dit dat digitale diensten en producten toegankelijk ontworpen, gebouwd en onderhouden moeten worden. Denk hierbij aan:

• Gebruiksvriendelijke websites en apps
• Duidelijke navigatie
• Alternatieven voor visuele of auditieve content
• Goed leesbare en begrijpelijke content
• Ondersteuning van hulpmiddelen zoals schermlezers

Hoe de handhaving exact wordt ingericht, verschilt per land. In Nederland is de verwachting dat er toezicht komt via meldpunten en sancties bij herhaalde inbreuken. Wachten tot juni 2025 is dus geen goed idee. Bedrijven doen er verstandig aan nu al te investeren in toegankelijke oplossingen, zodat ze straks klaar zijn voor de nieuwe norm. Grote bedrijven als Jumbo, Bol.com, Mediamarkt zijn dan ook al druk bezig met het steeds toegankelijker maken van hun online diensten.

Digitale toegankelijkheid wordt gemeten aan de hand van de internationale WCAG-standaard: de Web Content Accessibility Guidelines.

Deze richtlijnen zijn onderverdeeld in drie niveaus:

• A – minimaal
• AA – wettelijk vereist
• AAA – geavanceerd, vooral voor specialistische toepassingen

De richtlijnen zijn gebaseerd op vier principes:

• Waarneembaar – content moet op meerdere manieren waarneembaar zijn
• Bedienbaar – navigatie moet zonder muis of aanraking mogelijk zijn
• Begrijpelijk – taalgebruik moet helder zijn, structuur logisch
• Robuust – compatibel met schermlezers, browsers en apparaten

Hoe werkt een toegankelijkheidsaudit?

Een toegankelijkheidsaudit is een toetsing van je website aan de WCAG-richtlijnen. Die wordt uitgevoerd door een specialistisch bureau of onafhankelijke toetsingsinstantie. De site wordt handmatig én automatisch gecontroleerd op tientallen criteria, van kleurcontrast tot toetsenbordnavigatie.

Onze ervaring leert: het auditresultaat is deels afhankelijk van de interpretatie van de toetsende partij. De ene auditor ziet iets als fout, waar een ander het als acceptabel beschouwt. En echte 100% perfecte score moet dan ook niet het doel zijn. Een goed gebouwde (en gecontroleerde) site kan tot 95% voldoen, en dat betekent: de drempels zijn weggenomen voor vrijwel iedereen.

Wij vinden: het gaat er niet om dat je elk vinkje haalt, maar dat je website in de praktijk bruikbaar is voor mensen die anders buiten spel zouden staan.

Laten we eerlijk zijn: je maakt een site of webshop om gevonden, begrepen en gebruikt te worden. Digitale toegankelijkheid helpt je om dat beter te doen. Het is dus geen ‘moetje’, maar een kans.

1. Meer gebruiksgemak voor iedereen

Een toegankelijke site is gestructureerd, overzichtelijk en logisch. Teksten zijn leesbaar, knoppen duidelijk, navigatie intuïtief. En dat is prettig voor iedereen – van jong tot oud, met of zonder beperking.

2. Betere vindbaarheid in Google

Veel richtlijnen van de WCAG overlappen met SEO-best practices. Denk aan semantische structuur, kopjesgebruik, alt-teksten, linkomschrijvingen en content die begrijpelijk is geschreven. Zoekmachines houden daarvan. En gebruikers ook.

3. Hogere conversie

Gebruikers die niet vastlopen, converteren beter. Zeker bij webshops zien we dat toegankelijkheid leidt tot meer afgeronde aankopen, minder afhakers en een betere klantervaring.

4. Sterker merk en inclusieve reputatie

Toegankelijkheid laat zien dat je écht iedereen serieus neemt. Je merk krijgt daardoor een inclusieve uitstraling. Niet als marketingtruc, maar omdat je het goed geregeld hebt.

Bij Antum zien we dit dagelijks in de praktijk. Klanten die met ons bouwen aan toegankelijke websites ervaren structurele verbeteringen: betere prestaties in zoekmachines, langere sessieduur, minder supportvragen, hogere klanttevredenheid.

Een nieuwe website of webshop bouwen is hét moment om digitale toegankelijkheid vanaf het begin goed in te richten. Veel toegankelijkheidsproblemen ontstaan namelijk niet door onwil, maar door gebrek aan kennis of doordat er pas laat in het proces naar wordt gekeken. Juist daarom is het slim om toegankelijkheid integraal mee te nemen, vanaf het eerste wireframe tot aan de uiteindelijke content. Het kost dan minder moeite, en levert veel meer op. Hieronder delen we waar je op moet letten als je toegankelijkheid serieus wilt aanpakken.

1. Begin bij ontwerp en structuur

Toegankelijkheid begint niet in de code, maar op de tekentafel. Bij Antum zorgen we al in de UX-fase dat de structuur logisch is en de content hiërarchisch goed is opgebouwd. We letten onder andere op:

• Kleurcontrasten
• Duidelijke focus-states
• Toetsnavigatie
• Correcte heading-structuur
• Alt-teksten bij afbeeldingen
• ARIA-labels waar nodig
• Voldoende ruimte en leesbaarheid

2. Let op je content

De grootste toegankelijkheidsproblemen zitten vaak niet in de techniek, maar in de content. En juist dat stuk wordt meestal beheerd door mensen zonder technische achtergrond. Denk aan teksten, afbeeldingen, knoppen en linkteksten. Kleine keuzes maken hierin een groot verschil.

• Veelvoorkomende fouten zijn bijvoorbeeld:
• Onduidelijke linkteksten zoals “klik hier”
• Afbeeldingen zonder beschrijvende alt-tekst
• Té complexe of wollige taal
• Kopjes in een onlogische volgorde
• Tekststructuur die op mobiel wegvalt of verwarrend is

Ga je zelf aan de slag met content voor je website? Dan is het verstandig om je te verdiepen in de richtlijnen voor toegankelijke content. Dat hoeft geen uitgebreide opleiding te zijn, maar er zijn uitstekende trainingen beschikbaar waarin je leert waar je op moet letten. Je krijgt inzicht in de do’s en don’ts van content die voor iedereen begrijpelijk en bruikbaar is – en je leert valkuilen herkennen voordat ze online staan.

Goede voorbeelden van dergelijke trainingen zijn die van:

• InternetAcademy – praktische trainingen over digitale toegankelijkheid
• Stichting Accessibility – specialistische opleidingen en WCAG-cursussen

Zeker als je als organisatie zelf je website bijhoudt, loont het om in deze kennis te investeren. Het maakt je team zelfstandiger én zorgt ervoor dat toegankelijkheid ook in de toekomst goed geborgd blijft.

Wil je zelf al een eerste check doen van je website voordat je het echt goed gaat aanpakken? Er zijn al veel zaken die je zelf kan testen waar ook handige tools voor zijn. Deze tools gebruiken wij zelf:

• Schermlezers testen
  • NVDA (Windows)
  • VoiceOver (Apple) via Systeeminstellingen > Toegankelijkheid
• Kleurcontrast checken – Is er voldoende contrast met de achtergrond zodat alles goed leesbaar is?
  • WCAG Contrast Checker (Chrome)
• Heading-structuur controleren – Zijn alle titels juist gerangschikt?
  • HeadingsMap (Chrome/Firefox)
• Tabstructuur bekijken – Staan alle focusbare elementen in een logische volgorde?
  • taba11y (Chrome)
• Accessibility Tree inspecteren
  • In Chrome: rechterklik > Inspecteren > ‘Accessibility’ knopje
    
    Hiermee zie je in codes uitgeschreven hoe een schermlezer jouw website zou lezen.

Alhoewel kennis over de WCAG richtlijnen nodig is om te bepalen of iets echt goed of fout is helpen deze tools al wel om een algemeen beeld te krijgen.

Digitale toegankelijkheid is geen eenmalige actie. Het is iets waar je bij elke update en toevoeging opnieuw bij stilstaat. Maar als je het goed aanpakt, levert het je alleen maar voordelen op. Voor je gebruikers. Voor je merk. En voor je toekomst.

Bij Antum geloven we dat toegankelijkheid de basis hoort te zijn, niet een toevoeging achteraf. Daarom werken wij met WCAG-kennis in ons team. We bouwen websites die wérken, voor iedereen.

Wil je weten hoe jouw website of webshop ervoor staat? Of wil je een nieuw platform laten bouwen dat meteen goed zit? Neem dan contact met ons op. Geen lagen van accountmanagers, maar direct contact met de mensen die het maken.

Antum. Jouw volgende online partner én WCAG Specialist!